در کوچه یا خیابان که قدم می‌زنی، مجذوب سنگ‌هایی می‌شوی که جلوه زیبایی به نمای بیرونی یک بنا بخشیده و همانند لباسی فاخر بر تن یک ساختمان خودنمایی
می‌کند. این زیبایی چشم نواز باعث می‌شود که آن ساختمان با همان نما شناخته شود، انگار که هویت یا نام مستعاری برای آن ساختمان از طریق سنگ تزئینی اش اختصاص داده باشند؛ با این آگاهی که تنوع سنگ‌های تزئینی ایران شاید در هیچ کشور دیگری دیده نشود و به این خاطر است که به ایران لقب" بهشت سنگ "داده‌اند، به بازار سری می‌زنیم. مقیاس سنگ در بازار سنگ، استاندارد مشخصی ندارد و تنها عرض سنگ‌هایی که برای نما به کار می‌رود، امروزه 40 سانتی متر است که به اشتباه اما مصطلح؛ 40 طولی گفته می‌شود و منظور همان سنگ با عرض 40 سانتی متر و طول آزاد مثلا 2 متر می‌باشد. این نکته مهمی است که اگر ندانید ممکن است در انتخاب خود اشتباه کنید. البته در گذشته از سنگ‌هایی با عرض کمتر برای نمای بیرونی هم استفاده می‌شد و هنوز هم می‌توانید در خانه‌های قدیمی شهر این نوع سنگ‌ها را ببینید ولی در حال حاضر بیشتر از سنگ‌های با عرض کمتر یا بیشتر برای نمای داخلی مثل دیوار، کف، پله‌ها و… استفاده می‌شود. از آنجا که هر چه سنگ کوچک‌ترشود، هزینه برش و پولیش آن نیز بیشتر می‌شود، بنابراین هزینه تایل‌های یک نوع سنگ هم متفاوت است؛ برای مثال تایل‌های متفاوت از گرانیت مروارید مشهد از 14 هزار تا 40 هزار تومان تفاضل قیمت برخوردار است. نمای بنا متفاوت از ماهیت بازار آنچه در ابتدا در بازار سنگ خود نمایی می‌کند با آنچه در نمای یک بنا در نگاه اول می‌توانید، ببینید کاملا متفاوت است. باید بدانید که سنگ‌های موجود در فروشگاه‌ها و کارخانه‌های سنگ‌بری چندان چشم نواز نیست، چرا که بیشتر به اسلب فلزات شبیه هستند تا نمای سنگی. باید سنگ‌ها را بشناسید تا بدانید چه برش و چه قطعی، چه نوعی و رنگی، نمایی زیبا به ساختمان شما می‌دهد. این مسئله از آن جهت دارای اهمیت است که بعد از نصب سنگ نمی‌توانید آن را تغییر دهید مگر با هزینه‌ای سنگین، از این رو باید در انتخاب سنگ بیشتر دقت کنید.
تراورتن: تراورتن تا کی می‌ماند اگر از زیبایی تراورتن لذت نبری و حتی اگر ندانی علت توجه عموم مردم به این سنگ خوش رنگ که در گذشته از زشت‌ترین سنگ‌ها بود- چیست، باید علت را در فرآوری جدید آن جویا شوی. اینکه چگونه این سنگ به مدد ارتقای فناوری از حضیض ذلت به اوج عزت رسیده است. اما اینکه تا چه زمانی این وضعیت و اقبال عمومی به تراورتن ادامه خواهد یافت، سوال مهمی است. منوچهر شهریاری از کارشناسان صنعت سنگ در این باره می‌گوید: مدت دوام رزین‌هایی که بر سنگ زده می‌شود تنها 20 سال است و مدت عمر یک نما نیز بیش از این نیست. البته این فعال عرصه سنگ‌های تزئینی در توضیح سخن خود ادامه می‌دهد که بعد از این مدت سنگ تراورتن نابود نمی‌شود، بلکه تنها سیمای واقعی دیگر جلوه زیبای رزین شده سابق را ندارد، نمایان خواهد شد گویی که اصلا رزین و پولیش نشده باشد؛ چهره‌ای ماه گونه همراه با خلل و فرج بسیار که البته این هم نوعی نماست. ضیاء الدین فخران(کارشناس سنگ) معتقد است؛ بیش از 90 درصد سنگ‌هایی که رزین می‌شوند سنگ‌های ماربل یا همان آهکی‌اند که در این بخش هم بیشترین آمار مربوط به سنگ تراورتن می‌باشد و شاید در اغلب موارد همین سنگ تراورتن است که نیاز به رزین شدن داشته باشد. انواع سنگ‌های تراورتن را با نام‌های کالسرخ، ترشاب، ممتاز آتشکوه، طرق، ماکو، ابیانه، آبگرم، کا‌شان، خورهه و آقامحمدی و…. در بازار می‌توانید بیابید. تفاوت قیمت تراورتن از یک نوع و از یک محل غیر از کیفیت فرآوری سنگ، به رنگ و نوع رگه‌های آن بستگی دارد.
آنتیک: واژه جدیدی که در بازار سنگ شنیده می‌شود؛ سنگ آنتیک است که همان سنگ با برش متفاوت و بدون ساب کردن اما همراه با حرارت دادن یا پختن سنگ است و زیبایی خاصی دارد. بیش از 99 درصد از سنگ‌هایی که آنتیک می‌شوند، سنگ‌های تراورتن می‌باشند. البته فناوری دیگری که در صنعت سنگ به کار می‌رود، " هوند" کردن است و به بیان دیگر سنگ را کاملا پولیش نمی‌کنند تا به جای براق شدن مات شود. این نوع سنگ‌ها برای استفاده در کف ساختمان کاربرد دارد و بیشتر برای جلوگیری از لیز خوردن افراد از این نوع سنگ‌ها استفاده می‌شود.
سنگ گرانیت (از دل زمین تا فراز آسمان): گیلانی کارشناس سنگ می‌گوید؛ سنگ گرانیت تنها سنگ رایج در بازار است که ماهیتی غیر از آهک دگرگون شده دارد چرا که شاکله آن از ماگمای حاصل از فعالیت آتشفشان‌ها ایجاد می‌شود و به همین دلیل است که شکل پذیری آن در فرایند انجماد سریع انجام می‌شود. اکثر آنها شکلی شبیه به هم دارند و به راحتی می‌توانید این سنگ را از سایر سنگ‌ها تمیز دهید. تنها رنگ و نوع دانه‌های آن است که در انواع آن تفاوت دارد. برای انواع سنگ‌های گرانیت با توجه به رنگ، رگه و محل جغرافیایی معدنی که سنگ از آن استخراج شده، تنوع وجود دارد. سنگ گرانیت هیچ نیازی به رزین شدن ندارد و انواع گرانیت موجود در بازار شامل: گرانیت قرمز شکوفه، تکاب، مروارید مشهد، بهاره، زنجان، قم، بیرجند، سبزوار، بروجرد، یزد، لرستان و ... است.
مرمریت: اگرچه بیشتر مردم این نوع سنگ را با هم خانواده‌اش که مرمر است، اشتباه می‌گیرند اما هیچ شباهتی بین مرمر با مرمریت وجود ندارد و مرمر از تغییر یافتن سنگ تراورتن حاصل می‌شود نه مرمریت. باید گفت؛ در ایران انواع تراورتن، تراونیکس، مرمر و مرمریت وجود دارد. انواع مختلف مرمریت‌ها مانند: خوی، خور، هرسین، شیراز، کوه سفید، کاوش کرمان، دهبید، کویر کا‌شان، در بازار ایران وجود دارد. البته ارزان‌ترین سنگ‌ها مانند کریستال‌ها از همین خانواده‌اند. این روز‌ها مرمریت را با آن جاذبه لعاب گونه‌اش گاه نمی‌توان از تراروتن رزین شده تفکیک کرد. جالب است بدانید بیشتر سنگ مرمریت را قیچی یا همان گیوتین می‌کنند.
نویسنده: علیرضا شهبازکیا
